Παρασκευή 21 Μαΐου 2021

Ο κορονοϊός και το ζήτημα της νομιμοποίησης της επιστήμης

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Πρωταγωνίστρια στη μάχη κατά του κορονοϊού είναι η επιστήμη. Και πρωταγωνιστές με εγκαρτέρηση, υπομονή και ελπίδα, κι άξιοι σεβασμού οι γιατροί και οι νοσηλευτές. Πρωταγωνιστές, όμως, στην «πανδημία» της παραπληροφόρησης είναι και οι αρνητές της σκληρής πραγματικότητας ότι ο κορονοϊός δεν είναι υπαρκτός. Η θέση των δύο παραπάνω πρωταγωνιστριών ομάδων στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης είναι διαφορετική: το φως της επιστήμης κυριαρχεί στην πρώτη, το σκοτάδι στη δεύτερη. 
Δεν θα μπω στις διενέξεις που λαμβάνουν χώρα στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, ούτε και στα «επιχειρήματα» που καταγράφονται από λογής λογής συνομωσιολογούντες. Εκείνο που με παρρησία σημειώνω είναι το εξής: άρνηση της πανδημίας συνιστά και άρνηση της επιστήμης, ως οδού σωτηρίας μας από τον κορονοϊό. Οι «αρνητές της μάσκας και των εμβολίων» να μη λησμονούν πως «παίζουν εν ου παικτοίς», παίζουν με τη ζωή των συνανθρώπων μας. Ο Επίκουρος έλεγε ότι, «κανείς δεν μπορεί να είναι ευτυχής χωρίς να είναι συνετός, αγαθός και δίκαιος», αλλά και «κανείς δεν μπορεί να είναι συνετός, αγαθός και δίκαιος αν δεν είναι ευτυχής»· μας διασώζει αυτή τη ρήση ο Διογένης Λαέρτιος. Εδώ βρίσκεται και η ηθική αντιμετώπιση όσων συμβαίνουν γύρω από την πανδημία: για να έχει κάποιος ευτυχία στη ζωή του χρειάζεται να ασκεί τις αρετές που επισημαίνει ο Επίκουρος: σύνεση, αγαθότητα και δικαιοσύνη. Η ζωή είναι ύψιστο αγαθό. Κάθε άνθρωπος είναι κομμάτι του εαυτού μας· και στην περίπτωση της πανδημίας αυτό σημαίνει: πιστεύω και θαυμάζω την ανθρωπία μου.  
Σε τελευταία ανάλυση, πέρα από την οδό σωτηρίας που προφέρει η επιστήμη, για τους αρνητές του κορονοϊού υπάρχει και μια άλλη οδός: να φωτιστούν πνευματικά και να αποκτήσουν συναίσθημα ευθύνης· ο αρχαίος Κλαύδιος Γαληνός (Έλληνας γιατρός από την Πέργαμο ) θα έλεγε να «φιλοσοφήσουν». Με τα σημερινά δεδομένα οφείλουν αν, βέβαια, έχουν «άγρυπνον νουν» γόνιμα να σκεφτούν πως νομιμοποιείται η επιστήμη. Ο πολύς Γάλλος φιλόσοφος Ζαν – Φρανσουά Λυοτάρ, στο καθοριστικό για τη νεώτερη φιλοσοφία έργο του Η μεταμοντέρνα κατάσταση με έμφαση υποστηρίζει πως «ήδη από τον Πλάτωνα το ζήτημα της νομιμοποίησης της επιστήμης είναι αξεδιάλυτα δεμένο με το ζήτημα της νομιμοποίησης του νομοθέτη». Εξού και η καίρια διαπίστωση: «το δικαίωμα του να αποφασίσουμε τι είναι αληθινό δεν είναι ανεξάρτητο από το δικαίωμα του να αποφασίσουμε τι είναι δίκαιο, έστω και αν οι αποφάνσεις που εναπόκεινται αντίστοιχα στη μια και στην άλλη εξουσία έχουν διαφορετική υφή».
Η αντιμετώπιση της σημερινής πανδημίας τόσο από επιστημονικής όσο και από φιλοσοφικής πλευράς δεν είναι δυνατόν να ανεχθεί άλλο την «πανδημία» των συνομωσιών. Η επιστήμη, μακριά, βέβαια, από φετιχισμούς που την θεωρούν αναμάρτητη, οδεύει προς τα εμπρός κι οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι εδώ, στον εφιάλτη του κορονοϊού, πράγματι έχουμε όδευση της επιστήμης, που αποτελεσματικά θα τον αντιμετωπίσει. Υπομονή και ελπίδα χρειάζεται.


Κλεοπάτρα Δίγκα, «Κραυγή», (2007)· 100Χ70εκ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου