«Πηγή της πίστης του Σεστώφ, όπως και όλης της σκέψης-του, είναι η απελπισία. Μόνο ο απελπισμένος, ο άνθρωπος χωρίς βεβαιότητες, εκείνος που έχει χάσει το έδαφος κάτω από τα πόδια-του μπορεί να σπάσει τα δεσμά της λογικής και της ηθικής και να στραφεί στον Θεό. Πουθενά όμως στο έργο-του δεν βρίσκω τη χαρά της αληθινής συνάντησης με το Θεό. Όταν αποτραβιέται από το σκοτάδι, τη ζωή, πιστεύει ο Σεστώφ, χάνει κάθε αλήθεια. Η αλήθεια βρίσκεται στην οδύνη. Πρέπει να καταστρέψουμε τη λογική και την ηθική για να μείνουμε επιτέλους χωρίς βεβαιότητες και στηρίγματα, και να ζήσουμε αυθεντικά απελπισμένοι. Ο αγαπητός φίλος-του Νικολάι Μπερντιάγεφ, όταν διάβασε τη Νύχτα της Γεσθημανή του στέλνει ένα γράμμα, όπου του γράφει και τα εξής:
Το βιβλίο είναι πολύ ενδιαφέρον, πολύ καλογραμμένο, αλλά προκαλεί εκ μέρους-μου μια έντονη διαμαρτυρία. Επιμένεις να μη θέλεις να δεχτείς ότι η τρέλα του Πασκάλ και του αποστόλου Παύλου ήταν μια τρέλα εν Χριστώ. Έχεις μετατρέψει τη Χάρη σε σκοτάδι και τρόμο[1].
Ο Μπερντιάγεφ έχει απόλυτο δίκιο: Χάρις για τον Σεστώφ είναι το σκοτάδι, ο τρόμος, η οδύνη. Δεν είναι τυχαίο που ποτέ στα κείμενά του δεν κάνει λόγο για την Ανάσταση του Χριστού (ούτε άλλωστε και για τον Σταυρό-του). Μήπως είναι και η πίστη στην Ανάσταση μια επανάπαυση;»
ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ. (2013). «Αθήνα και Ιερουσαλήμ: Πού κατοικεί τελικά ο Σεστώφ;» στο: Ποιος Θεός και ποιος άνθρωπος; Φιλοσοφικά Δοκίμια. Αθήνα: Πόλις, σ. 28.
[1] Nathalie Beranoff – Chestov, Vie de Leon Chestov, τομ. I, Editions de la Difference, Παρίσι 1991, σ. 322 (υπογράμμιση δική μας). Η σχετική αλληλογραφία τους στις σσ. 320-329.
