Τελετή Ανακοίνωσης των Αποτελεσμάτων και της Βράβευσης των Νικητών του 13ου Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλοσοφικού Διαγωνισμού

Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Η 

Η Τελετή Ανακοίνωσης των Αποτελεσμάτων και της Βράβευσης των Νικητών του 13ου Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλοσοφικού Διαγωνισμού, θα λάβει χώρα στο Συνεδριακό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών, αίθουσα II.9 σήμερα Κυριακή, 03 Μαρτίου 2024, ώρα 13:00. Δυνατότητα εξ αποστάσεως παρακολούθησης στον εξής σύνδεσμο Zoom: 

Join Zoom Meeting

https://upatras-gr.zoom.us/j/93300438899?pwd=Q3RBbVN3QkR5MHUvVmZ2YmNhYWNNUT09

Η Τελική Φάση του 13ου Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλοσοφικού Δοκιμίου

Δ Ε Λ Τ Ι Ο   Τ Υ Π Ο Υ

 

]

Το τριήμερο 01 έως 03 Μαρτίου θα διεξαχθεί στο Πανεπιστήμιο Πατρών η Τελική Φάση του 13ου Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλοσοφικού Δοκιμίου, με παράλληλη διεξαγωγή διημερίδας αφιερωμένης στη φιλοσοφία και βασικό θέμα: «Βία και ισχύς».

Προβλέπεται να υπάρξει δυνατότητα διαδικτυακής παρακολούθησης των εκδηλώσεων μέσω συνδέσμου Zoom:

https://upatras-gr.zoom.us/j/93300438899?pwd=Q3RBbVN3QkR5MHUvVmZ2YmNhYWNNUT09

Το Πρόγραμμα της Διημερίδας, οι Περιλήψεις των Εισηγήσεων και τα Σύντομα Βιογραφικά των Εισηγητών βρίσκονται στους παρακάτω συνδέσμους:

https://contest.philosophy-upatras.gr/

https://contest.philosophy-upatras.gr/dihmerida-13

ΠΗΓΗ: 13ος Πανελλαδικός Μαθητικός
 Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου

Κέντρο Μάθησης Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

«Η μη βία είναι η μεγαλύτερη δύναμη με την οποία έχει προικιστεί ο άνθρωπος», Μαχάτμα Γκάντι.

«Συνεπώς εκείνο που προσδιορίζει την κατάσταση του homo sacer δεν είναι η αρχέγονη αμφισημία της ιερότητας που είναι σύμφυτη, όσο, αντιθέτως, ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του διπλού αποκλεισμού στον οποίο βρίσκεται εγκλωβισμένος και της βίας στην οποία εκτίθεται. Αυτή βία – η μη εγκεκριμένη θανάτωση την οποία μπορεί να διαπράξει οποιοσδήποτε – δεν μπορεί να ταξινομηθεί ούτε ως θυσία ούτε ως δολοφονία, ούτε ως εκτέλεση μιας καταδίκης ούτε ως ιεροτελεστία. Μακριά από τις θεσπισμένες μορφές του ανθρώπου και του θεϊκού δικαίου, διανοίγει μια σφαίρα του ανθρώπινου πράττειν που δεν είναι ούτε εκείνη του sacrum facere (τα ιερά επιτελείν, ιερουργείν, θύειν) ούτε εκείνη της κοσμικής πράξης και την οποία στο σημείο αυτό θα πρέπει να αποπειραθούμε να κατανοήσουμε», Giorgio Agamben.

Τη δεύτερη θέση, πανελλαδικά, κατέκτησε η Ελένη – Ταξιαρχούλα Σκορδά, μαθήτρια της Β΄ Λυκείου του σχολείου μας (Πρότυπο ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου) στον 13ο Πανελλαδικό Μαθητικό Διαγωνισμό Φιλοσοφικού Δοκιμίου, τον οποίο με υποδειγματική οργάνωση κάθε χρόνο υλοποιεί το Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Στην προκριματική φάση που διεξήχθη στις 27 Ιανουαρίου, συμμετείχαν 450 μαθητές/τριες από 71 σχολεία. Στη δεύτερη φάση που θα γίνει στις 01 έως 03 Μαρτίου στην Πάτρα, από τους/τις 15 φιναλίστ μαθητές/τριες, δύο και ένας/μια επιλαχών/ούσα θα μπορέσουν να συμμετάσχουν στην 32η Διεθνή Ολυμπιάδα Φιλοσοφίας (ΔΟΦ), που εφέτος θα γίνει στο Ελσίνκι, με διοργανώτρια χώρα τη Φινλανδία, από 9 έως 12 Μαΐου 2024, με κριτήριο επιλογής τη σειρά επιτυχίας τους στον Εθνικό Διαγωνισμό και, εφ’ όσον, η επίδοσή τους στη συνοδευτική εξέταση στην ξένη γλώσσα έχει αξιολογηθεί ως επαρκής (πολύ καλή ή άριστη) για τους σκοπούς της συμμετοχής. 

Στους/στις συμμετέχοντες/ουσες μαθητές/τριες, ως ειδικό έπαθλο χορηγείται στον πρώτο προκρινόμενο μαθητή για συμμετοχή στη ΔΟΦ, επίσης από το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος του Πανεπιστημίου Harvard, υποτροφία για μια θέση στο θερινό πρόγραμμα για μαθητές Λυκείου: «High School Summer Program - HSSP», που διοργανώνει το ΚΕΣ κατ’ έτος στο Ναύπλιο. Επίσης, συνολικά απονέμονται: α) Διακρίσεις για την επίδοση στην τελική φάση του διαγωνισμού: «Βραβείο» για την επίτευξη της 1ης, 2ης και 3ης θέσης στον Πανελλαδικό Διαγωνισμό· «Έπαινος Αριστείας» για την 4η και την 5η θέση επιτυχίας· «Βραβείο Πρόκρισης» για τους προκρινόμενους για συμμετοχή στη Διεθνή Ολυμπιάδα Φιλοσοφίας, β) Διακρίσεις για την επίδοση στην προκριματική φάση του διαγωνισμού: «Έπαινος Διάκρισης» στους προκρινόμενους για την τελική φάση του Διαγωνισμού· «Τιμητική Διάκριση» στους επιλαχόντες ή επιλαχούσες για την τελική φάση του διαγωνισμού· «Εύφημη Μνεία» στους μαθητές με τελικό βαθμό ίσο και άνω του 16/20 στην προκριματική φάση του Διαγωνισμού, γ) Έπαινος Συμμετοχής σε όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες που συμμετείχαν στον διαγωνισμό, δ) Βεβαίωση Συμμετοχής σε όλες και όλους τους εκπαιδευτικούς που συνέβαλαν στη διεξαγωγή του διαγωνισμού, με συγκεκριμένη αναφορά στο έργο που επιτέλεσαν.

Το θέμα του εφετινού διαγωνισμού ήταν λίαν επίκαιρο: «Βία και Ισχύς». Όπως είναι γνωστό το φαινόμενο της βίας το γνωρίζουμε στην καθημερινή μας εμπειρία ως τη στοχευμένη άσκηση ή επίδειξη φυσικής δύναμης από κάποιον δράστη, με σκοπό την υπερνίκηση των φυσικών ή βουλητικών αντιστάσεων, που τυχόν συναντά κατά την εκδήλωση της βουλητικής του ενέργειας.

Σημειωτέον ότι, κάθε χρόνο το σχολείο μας συμμετέχει στον εν λόγω διαγωνισμό με πολλούς μαθητές και πολλές μαθήτριες, με διακρίσεις στη δεύτερη φάση. Πέρυσι, μάλιστα, δύο μαθήτριές μας, η Ευδοκία Κώττη και η Μαριάννα Καμπάκου, φοιτήτριες σήμερα στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης, είχαν διακριθεί και είχαν συμμετάσχει στη Διεθνή Ολυμπιάδα Φιλοσοφίας που έγινε στην Αρχαία Ολυμπία.

Υποστηρικτές του διαγωνισμού είναι το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Ελλάδας.

Θερμά συγχαρητήρια τόσο στην Ελένη - Ταξιαρχούλα Σκορδά όσο και σ' όλους τους μαθητές και σ' όλες τις μαθήτριες που συμμετείχαν σ' αυτή τη φιλοσοφική δοκιμή.

Προμηθεύς και Δίας

«Τα τετελεσμένα του τετάρτου αιώνα δείχνουν ότι οι Έλληνες είχαν ξεπεράσει τη θρησκεία τους. Ο Όμηρος είχε ήδη απομυθοποιηθεί, χάρη στην ανάπτυξη της εξατομίκευσης, την οποία αυτός ο ίδιος είχε εμπνεύσει και καθοδηγήσει.

»Τίθεται το ερώτημα: Τι ακριβώς έλειπε από την ομηρική θρησκεία και υποτίθεται ότι βρέθηκε στον Χριστιανισμό; Το κλειδί της απάντησης μάς το δίνει ο Προμηθεύς Δεσμώτης. Στην τραγωδία αυτή ο Αισχύλος καταγράφει ένα ιδιότυπο μεσσιανισμό. Αμφισβητείται ριζικά ο Θεός – Βία και προφητεύεται η ανατροπή του. Εξ’ ίσου ρητά και ριζικά ζητείται ο Θεός – Αγάπη.

»Ο Δίας είναι ο θεός της εξουσίας – βίας[1]. Αυτός, αλλά και οι άλλοι θεοί, αντιμετωπίζουν με κακία τους ανθρώπους. Αντιθέτως ο Προμηθέας, ένας θεός της “παλαιότερης γενιάς”, από συμπόνια για τους ανθρώπους, κλέβει τη φωτιά της γνώσης από τον Όλυμπο και τη χαρίζει στους θνητούς. Ο Δίας οργισμένος τον καρφώνει στον Καύκασο. Το Κράτος και η Βία, οι δύο παρατρεχάμενοι του εξουσιαστή του κόσμου, χλευάζουν τον σταυρωμένο Προμηθέα. Αυτά παθαίνεις για την αλλόκοτη αγάπη σου προς τους ανθρώπου. Τώρα έχεις εσύ ανάγκη έναν Προμηθέα να σε σώσει. Άλλους έσωσε, εαυτόν ου δύναται σώσαι. Είναι όμως ξεκάθαρο ότι ο ίδιος ο Προμηθέας διάλεξε τη σκληρή μοίρα του. Εν πλήρει επιγνώσει. Από τη μητέρα του τη Θέτιδα είχε κληρονομήσει το χάρισμα της προφητείας και γνώριζε πολύ καλά το μέλλον του. Παρά ταύτα υπερίσχυσε η αγάπη του για τον άνθρωπο. Εκών, εκών ήμαρτον. Φυσικά δεν είχε καμιά απολύτως ανάγκη τους ανθρώπους. Η αγάπη του γι’ αυτούς δεν θα του απέφερε κανένα προσωπικό όφελος. Ακριβώς το αντίθετο. Ήξερε ότι το αντίτιμό της θα ήταν το κάρφωμα στο βράχο, με τον γύπα να του τρώει τα σπλάχνα. Και το εντελώς σημαδιακό: Ο πρωτομάρτυρας αυτός της Αγάπης προφητεύει στην Ιώ, ένα από τα τόσα θύματα της σεξουαλικής βίας του εξουσιαστή του κόσμου και της ζηλόφθονης συζύγου του, ότι το τέλος της δυναστείας του Δία είναι κοντά. Σε δεκατρείς γενιές ένα από τα παιδιά σου θα βρει μια φλόγα δυαντότερη από τον κεραυνό και θα συντρίψει την εξουσία σου. Σημαδιακά από μια άλλη άποψη και τα λόγια του Ερμή στον Προμηθέα: θα μείνεις εκεί καρφωμένος, ώσπου να βρεθεί κάποιος Θεός που θα θελήσει να πάρει πάνω του τα βάσανά σου και να κατέβει στον Άδη. Το εκούσιον πάθος κάποιου θεού θα σώσει εδώ τον Άνθρωπο – Προμηθέα[2]. Ο Αισχύλος λειτουργεί, λοιπόν, ολοφάνερα ως “παιδαγωγός εις Χριστόν”».

ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ι. ΖΙΑΚΑΣ. (2005). Αυτοείδωλον εγενόμην… Το αίνιγμα της ελληνικής ταυτότητας. Ειδική εισαγωγή. Αθήνα: Αρμός, σσ. 186-187.

[1] Δεν κλείνει ποτέ μάτι, γιατί φοβάται μη τον πιάσουν στον ύπνο και του αρπάξουν την εξουσία (Ζ. Π. Βερνάν, Μήτις).

[2] Την αξιοποίηση του μύθου του Προμηθέα την πήρα από τον αφιερωματικό τόμο της Ι. Μ. Κουτλουμουσίου.

13ος Πανελλαδικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου. ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ 2ο

ΒΙΑ και ΙΣΧΥΣ

 

Η δύναμη της μη βίας

Το νέο αυτό βιβλίο της Τζούντιθ Μπάτλερ δείχνει πώς μια ηθική της μη βίας πρέπει να συνδέεται με μια ευρύτερη πολιτική πάλη για την κοινωνική ισότητα. Επιπλέον, υποστηρίζει ότι η μη βία παρανοείται συχνά ως μια παθητική πρακτική που πηγάζει από μια φιλήσυχη περιοχή της ψυχής, ή ως μια ατομικιστική ηθική σχέση με υπάρχουσες μορφές εξουσίας.

Στην πραγματικότητα όμως, η μη βία είναι μια ηθική θέση που εμπλέκεται βαθιά στο πολιτικό πεδίο. Μια επιθετική μορφή μη βίας δέχεται ότι η εχθρότητα είναι κομμάτι της ψυχικής μας συγκρότησης, αλλά αναγνωρίζει την αμφισημία ως τρόπο ελέγχου της μετατροπής της επιθετικότητας σε βία. Κάθε σύγχρονη πρόκληση για μια πολιτική της μη βίας υποδεικνύει ότι υπάρχουν διαφορετικές απόψεις σχετικά με το τι μετρά ως βία και ως μη βία. Η διάκριση μεταξύ των δύο μπορεί ωστόσο να επιστρατεύεται για να επικυρωθεί το κρατικό μονοπώλιο στη βία.

Η θεώρηση της μη βίας ως ηθικού προβλήματος στο πλαίσιο μιας πολιτικής φιλοσοφίας απαιτεί μια κριτική του ατομικισμού, όπως και μια κατανόηση των ψυχοσωματικών διαστάσεων της βίας. Η Μπάτλερ αντλεί από τον Φουκώ, τον Φανόν, τον Φρόυντ και τον Μπένγιαμιν για να δείξει πώς η απαγόρευση της βίας δεν κατορθώνει να συμπεριλάβει ζωές που θεωρούνται μη πενθήσιμες. Εξετάζοντας τους τρόπους με τους οποίους «φυλετικές φαντασιώσεις» υπεισέρχονται σε δικαιολογήσεις της κρατικής και διοικητικής βίας, η Μπάτλερ δείχνει πώς η βία αποδίδεται συχνά σε όσες και όσους εκτίθενται περισσότερο στις θανάσιμες επιπτώσεις της.

«Το βιβλίο προβάλλει δύο αλληλένδετα επιχειρήματα, ένα περί ατόμων κι ένα άλλο περί ομάδων. Και τα δύο ζητούν να φωτίσουν το πρόβλημα της περιχαράκωσης του εαυτού μέσα σε κλειστά σύνορα. Η μη βία απαιτεί να κατανοήσουμε μια σχεσιακή εκδοχή του εαυτού, τέτοια που να διατηρεί κοινωνικούς δεσμούς πέρα από κοινοτικά και εθνικά σύνορα. Η κριτική του ατομικισμού ξαναβάζει στο παιχνίδι φεμινιστικές κριτικές του φιλελεύθερου ατομικισμού, υποστηρίζοντας ότι ορισμένες μορφές αποκήρυξης της εξάρτησης αποδεικνύονται βασικές συνιστώσες των αρσενικών προτύπων αυτάρκειας. Η μη βία απαιτεί να κατανοήσουμε τις σχέσεις με τους άλλους ως συστατικές αυτού που είμαστε. Ο ατομικισμός βασίζεται στην άρνηση αυτής της σχεσιακότητας. Αν επιβάλουμε τοπικά, εθνικά, θρησκευτικά, φυλετικά και έμφυλα όρια στις σχέσεις που μας προσδιορίζουν, προβαίνουμε σε ομαδικές ταυτίσεις που αναπαράγουν τη λογική των αποκλεισμών στην οποία αντιτάσσεται η μη βία». Τζούντιθ Μπάτλερ (από συνέντευξή της στο The Nation, 13-5-2020).

ΠΗΓΗ: Εκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ