Συντακτική και συνταγματική εξουσία ως σχέση μεταξύ της βίας που θέτει το δίκαιο και της βίας που το συντηρεί

«Δεν υφίσταται ίσως σημείο στο οποίο το παράδοξο της κυριαρχίας να φωτίζεται τόσο άπλετα όσο στο ζήτημα της συντακτικής εξουσίας και της σχέσης της με τη συντεταγμένη εξουσία», γράφει ο Giorgio Agamben, στο βιβλίο του Homo Sacer. Κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή. Για να τεκμηριώσει τη θέση του παραπέμπει στον Γάλλο συνταγματολόγο George Burdeau και στο βιβλίο του Το καθεστώς της εξουσίας στο κράτος. Αντιγράφω το παράθεμα: «ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι γιατί, αν προτιθέμεθα να αποδώσουμε το πραγματικό νόημά της στη διάκριση μεταξύ της συνταγματικής εξουσίας και της συντεταγμένης εξουσίας, είμαστε υποχρεωμένοι να τις τοποθετήσουμε σε δύο διαφορετικά επίπεδα. Οι συντεταγμένες εξουσίες υφίστανται μόνο μέσα στο κράτος: δεδομένου ότι δεν μπορούν να διαχωριστούν από μια προκαθορισμένη συνταγματική τάξη, χρειάζονται ένα κρατικό πλαίσιο του οποίου την πραγματικότητα καταδεικνύουν. Αντιθέτως, η συντακτική εξουσία τοποθετείται έξω από το κράτος· δεν του οφείλει απολύτως τίποτα, υπάρχει και δίχως αυτό, είναι η ακένωτη πηγή». Εξού και η «αδυναμία να οικοδομηθεί με αρμονικό τρόπο η σχέση μεταξύ των δύο εξουσιών, η οποία εκδηλώνεται, ιδιαιτέρως, όχι μόνο όταν πρόκειται να κατανοήσουμε τη δικαιϊκή φύση της δικτατορίας και της κατάστασης εξαίρεσης, αλλά και σχετικά με την αναθεωρητική εξουσία, η οποία συχνά προβλέπεται και από το ίδιο το κείμενο των συνταγμάτων», συμπληρώνει ο Agamben, ενώ παράλληλα υιοθετεί την κριτική που κάνει σε αυτή την τάση ο Walter Benjamin στο βιβλίο του Για μια κριτική της βίας. Αντιγράφω και ετούτο το παράθεμα: «όσο μειώνεται η συνειδητοποίηση της λανθάνουσας παρουσίας της βίας εντός ενός νομικού θεσμού, τόσο αυτός παρακμάζει. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελούν σήμερα τα κοινοβούλια. Παρουσιάζουν τους γνωστούς αξιολύπητους θεατρινισμούς γιατί δεν διατήρησαν τη συνείδηση των επαναστατικών δυνάμεων στις οποίες οφείλουν την ύπαρξή τους… κι αυτό γιατί τους λείπει η αίσθηση της νομοθετικής βίας που εμπεριέχουν. Είναι επόμενο, λοιπόν, να μην παίρνουν αποφάσεις αντάξιες τέτοιας βίας, αλλά, μέσα σε συμβιβαστικά πλαίσια, να χειρίζονται μ’ ένα δήθεν μη βίαιο τρόπο τις πολιτικές υποθέσεις».

GIORGIO AGAMBEN. (2018). Homo Sacer. Κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή, μτφρ. Παναγιώτης Τσαμουράς, επίμετρο Φιλήμων Παιονίδης. Αθήνα: Έρμα, σσ. 73-74.

Πρόσκληση σε Φιλοσοφική Συνδιάλεξη

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Η Επιστημονική και Οργανωτική Επιτροπή του 14ου Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλοσοφικού Δοκιμίου προσκαλεί όλες τις ενδιαφερόμενες και όλους τους ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς, μαθήτριες και μαθητές, να συμμετάσχουν στη συνδιάλεξη που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 14/12/2024 και από ώρα 17:45 μ.μ. εξ αποστάσεως*.

* Μαθήτριες και μαθητές μπορούν να συμμετάσχουν με τη συγκατάθεση των γονέων τους.

Στη συνδιάλεξη θα συζητηθεί αποκλειστικά το θεματικό πεδίο του διαγωνισμού, με γενικό τίτλο: Βία και ισχύς. Προς τούτο προτρέπουμε τις ενδιαφερόμενες φιλοσοφικές ομάδες να μας αποστείλουν εκ των προτέρων τα ερωτήματα ή τις τοποθετήσεις τους, γύρω από τα οποία θα περιστραφεί η συζήτηση. Τα ερωτήματα και οι τοποθετήσεις που θα υποβληθούν θα διακινηθούν επίσης στα διαδικτυακά μέσα του διαγωνισμού.

Σύνδεσμος ZOOM για τη συμμετοχή: https://upatras-gr.zoom.us/j/2212293494?pwd=ZWN4a2ZWVS9SSUNqL3VzampMaXpWQT09

Αναμένουμε τις απορίες και τις παρατηρήσεις σας, για μια συναρπαστική συζήτηση!

Με τιμή, ο Γραμματέας της ΕΟΕ

Χάρης Ταμπάκης

14ος Παναλλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου

Ιστοσελίδα του 14ου Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλοσοφικού Δοκιμίου

Η αλήθεια

Τελετή Ανακοίνωσης των Αποτελεσμάτων και της Βράβευσης των Νικητών του 13ου Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλοσοφικού Διαγωνισμού

Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Η 

Η Τελετή Ανακοίνωσης των Αποτελεσμάτων και της Βράβευσης των Νικητών του 13ου Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλοσοφικού Διαγωνισμού, θα λάβει χώρα στο Συνεδριακό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών, αίθουσα II.9 σήμερα Κυριακή, 03 Μαρτίου 2024, ώρα 13:00. Δυνατότητα εξ αποστάσεως παρακολούθησης στον εξής σύνδεσμο Zoom: 

Join Zoom Meeting

https://upatras-gr.zoom.us/j/93300438899?pwd=Q3RBbVN3QkR5MHUvVmZ2YmNhYWNNUT09

Η Τελική Φάση του 13ου Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλοσοφικού Δοκιμίου

Δ Ε Λ Τ Ι Ο   Τ Υ Π Ο Υ

 

]

Το τριήμερο 01 έως 03 Μαρτίου θα διεξαχθεί στο Πανεπιστήμιο Πατρών η Τελική Φάση του 13ου Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλοσοφικού Δοκιμίου, με παράλληλη διεξαγωγή διημερίδας αφιερωμένης στη φιλοσοφία και βασικό θέμα: «Βία και ισχύς».

Προβλέπεται να υπάρξει δυνατότητα διαδικτυακής παρακολούθησης των εκδηλώσεων μέσω συνδέσμου Zoom:

https://upatras-gr.zoom.us/j/93300438899?pwd=Q3RBbVN3QkR5MHUvVmZ2YmNhYWNNUT09

Το Πρόγραμμα της Διημερίδας, οι Περιλήψεις των Εισηγήσεων και τα Σύντομα Βιογραφικά των Εισηγητών βρίσκονται στους παρακάτω συνδέσμους:

https://contest.philosophy-upatras.gr/

https://contest.philosophy-upatras.gr/dihmerida-13

ΠΗΓΗ: 13ος Πανελλαδικός Μαθητικός
 Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου

Κέντρο Μάθησης Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

«Η μη βία είναι η μεγαλύτερη δύναμη με την οποία έχει προικιστεί ο άνθρωπος», Μαχάτμα Γκάντι.

«Συνεπώς εκείνο που προσδιορίζει την κατάσταση του homo sacer δεν είναι η αρχέγονη αμφισημία της ιερότητας που είναι σύμφυτη, όσο, αντιθέτως, ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του διπλού αποκλεισμού στον οποίο βρίσκεται εγκλωβισμένος και της βίας στην οποία εκτίθεται. Αυτή βία – η μη εγκεκριμένη θανάτωση την οποία μπορεί να διαπράξει οποιοσδήποτε – δεν μπορεί να ταξινομηθεί ούτε ως θυσία ούτε ως δολοφονία, ούτε ως εκτέλεση μιας καταδίκης ούτε ως ιεροτελεστία. Μακριά από τις θεσπισμένες μορφές του ανθρώπου και του θεϊκού δικαίου, διανοίγει μια σφαίρα του ανθρώπινου πράττειν που δεν είναι ούτε εκείνη του sacrum facere (τα ιερά επιτελείν, ιερουργείν, θύειν) ούτε εκείνη της κοσμικής πράξης και την οποία στο σημείο αυτό θα πρέπει να αποπειραθούμε να κατανοήσουμε», Giorgio Agamben.

Τη δεύτερη θέση, πανελλαδικά, κατέκτησε η Ελένη – Ταξιαρχούλα Σκορδά, μαθήτρια της Β΄ Λυκείου του σχολείου μας (Πρότυπο ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου) στον 13ο Πανελλαδικό Μαθητικό Διαγωνισμό Φιλοσοφικού Δοκιμίου, τον οποίο με υποδειγματική οργάνωση κάθε χρόνο υλοποιεί το Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Στην προκριματική φάση που διεξήχθη στις 27 Ιανουαρίου, συμμετείχαν 450 μαθητές/τριες από 71 σχολεία. Στη δεύτερη φάση που θα γίνει στις 01 έως 03 Μαρτίου στην Πάτρα, από τους/τις 15 φιναλίστ μαθητές/τριες, δύο και ένας/μια επιλαχών/ούσα θα μπορέσουν να συμμετάσχουν στην 32η Διεθνή Ολυμπιάδα Φιλοσοφίας (ΔΟΦ), που εφέτος θα γίνει στο Ελσίνκι, με διοργανώτρια χώρα τη Φινλανδία, από 9 έως 12 Μαΐου 2024, με κριτήριο επιλογής τη σειρά επιτυχίας τους στον Εθνικό Διαγωνισμό και, εφ’ όσον, η επίδοσή τους στη συνοδευτική εξέταση στην ξένη γλώσσα έχει αξιολογηθεί ως επαρκής (πολύ καλή ή άριστη) για τους σκοπούς της συμμετοχής. 

Στους/στις συμμετέχοντες/ουσες μαθητές/τριες, ως ειδικό έπαθλο χορηγείται στον πρώτο προκρινόμενο μαθητή για συμμετοχή στη ΔΟΦ, επίσης από το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος του Πανεπιστημίου Harvard, υποτροφία για μια θέση στο θερινό πρόγραμμα για μαθητές Λυκείου: «High School Summer Program - HSSP», που διοργανώνει το ΚΕΣ κατ’ έτος στο Ναύπλιο. Επίσης, συνολικά απονέμονται: α) Διακρίσεις για την επίδοση στην τελική φάση του διαγωνισμού: «Βραβείο» για την επίτευξη της 1ης, 2ης και 3ης θέσης στον Πανελλαδικό Διαγωνισμό· «Έπαινος Αριστείας» για την 4η και την 5η θέση επιτυχίας· «Βραβείο Πρόκρισης» για τους προκρινόμενους για συμμετοχή στη Διεθνή Ολυμπιάδα Φιλοσοφίας, β) Διακρίσεις για την επίδοση στην προκριματική φάση του διαγωνισμού: «Έπαινος Διάκρισης» στους προκρινόμενους για την τελική φάση του Διαγωνισμού· «Τιμητική Διάκριση» στους επιλαχόντες ή επιλαχούσες για την τελική φάση του διαγωνισμού· «Εύφημη Μνεία» στους μαθητές με τελικό βαθμό ίσο και άνω του 16/20 στην προκριματική φάση του Διαγωνισμού, γ) Έπαινος Συμμετοχής σε όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες που συμμετείχαν στον διαγωνισμό, δ) Βεβαίωση Συμμετοχής σε όλες και όλους τους εκπαιδευτικούς που συνέβαλαν στη διεξαγωγή του διαγωνισμού, με συγκεκριμένη αναφορά στο έργο που επιτέλεσαν.

Το θέμα του εφετινού διαγωνισμού ήταν λίαν επίκαιρο: «Βία και Ισχύς». Όπως είναι γνωστό το φαινόμενο της βίας το γνωρίζουμε στην καθημερινή μας εμπειρία ως τη στοχευμένη άσκηση ή επίδειξη φυσικής δύναμης από κάποιον δράστη, με σκοπό την υπερνίκηση των φυσικών ή βουλητικών αντιστάσεων, που τυχόν συναντά κατά την εκδήλωση της βουλητικής του ενέργειας.

Σημειωτέον ότι, κάθε χρόνο το σχολείο μας συμμετέχει στον εν λόγω διαγωνισμό με πολλούς μαθητές και πολλές μαθήτριες, με διακρίσεις στη δεύτερη φάση. Πέρυσι, μάλιστα, δύο μαθήτριές μας, η Ευδοκία Κώττη και η Μαριάννα Καμπάκου, φοιτήτριες σήμερα στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης, είχαν διακριθεί και είχαν συμμετάσχει στη Διεθνή Ολυμπιάδα Φιλοσοφίας που έγινε στην Αρχαία Ολυμπία.

Υποστηρικτές του διαγωνισμού είναι το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Ελλάδας.

Θερμά συγχαρητήρια τόσο στην Ελένη - Ταξιαρχούλα Σκορδά όσο και σ' όλους τους μαθητές και σ' όλες τις μαθήτριες που συμμετείχαν σ' αυτή τη φιλοσοφική δοκιμή.